संसदेतील चर्चेतून साधला जातो सुसंवाद : लोकसभा अध्यक्ष

बिर्ला यांनी तीन वर्षांत लोकसभेत केले नवे विक्रम

– गेल्या 18 वर्षांच्या तुलनेत झाली सर्वोच्च कामगिरी

नवी दिल्ली: लोकसभा अध्यक्ष ओम बिर्ला हसतमुख, सुस्वभावी, सालस आणि मृदुभाषी म्हणून सर्वश्रुत आहेत. परंतु, लोकसभेचे कामकाज चालवताना ते गोंधळ घालणाऱ्या सदस्यांना खडसावण्यासही मागेपुढे पाहत नाहीत. ओम बिर्ला रविवारी लोकसभा अध्यक्षपदाचा तीन वर्षांचा कार्यकाळ पूर्ण करत आहेत. यानिमित्ताने त्यांनी ‘हिंदुस्थान समाचार’शी साधलेल्या संवादचे निवडक अंश…

गेल्या तीन वर्षांच्या कार्यकाळात लोकसभेने अनेक नवे विक्रम केले आहेत. 1972 मध्ये प्रश्नोत्तराचा तास सुरू झाल्यानंतर, 17 व्या लोकसभेत तीनदा असे घडले की एका तासात सर्व 20 तारांकित प्रश्नांची उत्तरे देण्यात आली. लोकसभेच्या कामकाजाच्या आकडेवारीवरून असे दिसून येते की, 17 व्या लोकसभेच्या पहिल्या तीन वर्षांत गेल्या 18 वर्षांत सर्वाधिक काम झाले. संसदेत चर्चा आणि संवादातूनच चांगले परिणाम साध्य होत असल्याचे बिर्ला यांनी सांगितले.

प्रश्न : लोकसभा अध्यक्षपदाच्या तीन वर्षांच्या कार्यकाळात सर्वोत्त कामगिरी कुठली होती ?

उत्तर: 17 व्या लोकसभेची स्थापना 25 मे 2019 रोजी झाली आणि तिची पहिली बैठक 17 जून 2019 रोजी झाली. तेव्हापासूनचा लोकसभेचा तीन वर्षांचा प्रवास अभूतपूर्व राहिला आहे. 14व्या ते 16व्या लोकसभेच्या पहिल्या आठ सत्रांच्या तुलनेत 17व्या लोकसभेच्या पहिल्या आठ सत्रांमध्ये सभागृहाच्या कामकाजा वाढ झाली आहे. 17व्या लोकसभेच्या पहिल्या आणि आठव्या अधिवेशनादरम्यान सभागृहाची उत्पादकता 106 टक्के राहिली आहे. सभासदांच्या सक्रीय सहभागामुळेच हे शक्य झाले, जे काही विषय चर्चेसाठी आले, त्यात सदस्यांनी उत्साहाने भाग घेतला आणि रात्री उशिरापर्यंत बसून आपले संवैधानिक कर्तव्य पार पाडले. या तीन वर्षांत सर्व सदस्यांनी सभागृहात केलेल्या सहकार्याबद्दल आणि सहभागाबद्दल मी त्यांचा आभारी आहे.

प्रश्न : गेल्या तीन वर्षात सभागृह चालवताना तुम्हाला कोणती आव्हाने आली ?

उत्तर : बघा, माझ्यासमोर कोणतेही आव्हान नव्हते. घराचे कामकाज सुरळीत चालण्यासाठी सर्वांचे सहकार्य लाभले. मी सर्व पक्षांना आणि सदस्यांना चर्चेत सहभागी होण्यासाठी पुरेसा वेळ दिला आणि सदस्यांनी मोकळेपणाने आपले विचार मांडले. नवीन सदस्यांना आणि महिला सदस्यांना त्यांची मते मांडण्यासाठी जास्तीत जास्त वेळ देण्याचा माझा प्रयत्न होता आणि मी तसे केले. त्याचे चांगले परिणामही दिसून आलेत. पहिल्यांदाच निवडून आलेल्या 208 सदस्यांनी शून्य प्रहरात विविध मुद्दे मांडले. इतकेच नव्हे तर नव्या उपक्रमांतर्गत मंत्रालय आता शून्य तासात उपस्थित केलेल्या मुद्द्यांवर उत्तरे मागवत आहेत.

प्रश्न : अलीकडच्या काळात काँग्रेससह विविध पक्षांच्या सदस्यांनी विशेषाधिकार हननाच्या तक्रारी केल्या, त्या दिशेने काय पावले उचलण्यात आली ?

उत्तर: विशेषाधिकार भंगाच्या तक्रारींचे निवारण करण्याची प्रक्रिया आहे. संसदेचे कामकाज, घटनात्मक जबाबदाऱ्या पार पाडण्यासाठी सदस्यांना विशेषाधिकार आहेत. याशिवाय कायदा सर्वांसाठी समान आहे. लोकसभेच्या अध्यक्षांच्या कार्यालयात आलेल्या विशेषाधिकाराच्या भंगाची कोणतीही सूचना समितीकडे त्याच्या निवारणासाठी पाठवली जाते. समिती या प्रकरणाची तपासणी करून योग्य तो निर्णय घेते, त्यानुसार कारवाई केली जाते.

प्रश्न : संसदेची नवीन इमारत कधी तयार होणार आणि काम कधी सुरू होणार ?

उत्तरः संसदेच्या नवीन इमारतीचे काम जोरात सुरू आहे. 2022 च्या आगामी हिवाळी अधिवेशनाची बैठक नवीन संसद भवनात व्हावी, असा आमचा प्रयत्न आहे. त्या दिशेने प्रयत्न सुरू आहेत.

प्रश्न : राजकीय वर्तुळात अशी चर्चा सुरू आहे की, लोकसभा अध्यक्ष म्हणून तुमची चांगली कामगिरी पाहता आगामी काळात तुम्हाला नवी जबाबदारी दिली जाऊ शकते का ?

उत्तर: (हसत) सध्या माझ्याकडे लोकसभा अध्यक्षपदाची जबाबदारी आहे आणि ती मी अत्यंत प्रामाणिकपणे पार पाडत आहे. सर्व सभासदांच्या सहकार्याने पूर्ण करण्याचा माझा प्रयत्न आहे.